SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
Program profilaktyki jest spójny z programem wychowawczym Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Wielkim Komorsku i ma na celu wszechstronny rozwój ucznia, obejmuje swoim działaniem wszystkich uczniów szkoły.
Program koreluje z:
Programem Wychowawczym Szkoły,
Rządowym Programem „Bezpieczna i przyjazna szkoła” na lata 2014-2016,
Narodowym Programem Zdrowia na lata 2007–2015;
Narodowym Programem Ochrony Zdrowia Psychicznego;
Krajowym Programem Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011–2016;
Narodowym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011–2015;
Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie;
Krajowym Programem Działań na Rzecz Równego Traktowania na lata 2013–2016;
Rządowym programem ograniczenia przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem bezpieczniej”.
Spis treści:
1. Podstawa Prawna
2. Wprowadzenie
3. Definicje i opis zjawiska: profilaktyka, agresja, przemoc
4. Założenia i cele programu profilaktycznego
5. Treści szkolnego programu profilaktycznego
6. Plan działań. Sposoby i formy realizacji. Osoby odpowiedzialne
7. Przewidywane osiągnięcia uczniów
1. Podstawa prawna.
Podstawę prawną do wprowadzenia działań profilaktycznych w ramach szkolnego programu profilaktyki stanowią:
Uchwała Rady Ministrów z 8 lipca 2014 r. w sprawie przyjęcia Rządowego Programu na lata 2014-2016 „Bezpieczna i przyjazna szkoła”;
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej – art. 72
Konwencja o Prawach Dziecka – art. 3, 19, 33;
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn.30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 532 );
Rozporządzenie MEN z dn. 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 228, poz. 1490 z późniejszymi zmianami );
Rozporządzenie MENiS z dn. 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. nr 6, poz. 69 z późniejszymi zmianami);
Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011-2016 (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011r.);
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: DzU 2004 nr 256, poz. 2572 ze zm.);
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DzU 2009 nr 4, poz. 17);
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jedn.: DzU 2002 nr 147, poz. 1231 ze zm.);
Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jedn.: DzU 2002 nr 11, poz. 109 ze zm.);
Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jedn.: DzU 1996 nr 10, poz. 55 ze zm.);
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (DzU 1994 nr 111, poz. 535 ze zm.);
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (DzU 2005 nr 180, poz. 1493 ze zm.);
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (DzU 2010 nr 228, poz. 1488);
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (DzU 2003 nr 26, poz. 226);
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 stycznia 2008 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (DzU 2008 nr 7, poz. 38 ze zm.);
2. Wprowadzenie
Szkoła stanowi ważne miejsce w systemie działań profilaktycznych. Problem bezpieczeństwa i zdrowia dziecka stoi zawsze na pierwszym miejscu, jest bezwzględnym priorytetem w edukacji szkolnej. Już od najmłodszych lat należy wyposażać dzieci w wiedzę i umiejętności związane z dbaniem o własne zdrowie i bezpieczeństwo.
Współczesne podejście do profilaktyki zakłada, że u podstaw przejawianych przez dzieci i młodzież zachowań ryzykownych leżą te same lub podobne motywy. Zachowania te służą:
– zaspokojeniu najważniejszych potrzeb psychicznych (miłości, akceptacji, uznania, bezpieczeństwa, przynależności)
– realizacji ważnych zadań rozwojowych (np. określeniu własnej tożsamości, uzyskaniu niezależności od dorosłych)
– radzeniu sobie z przeżywanymi trudnościami życiowymi (redukcji lęku i frustracji) (Szymańska J. „Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki”, CMPPP, Warszawa 2002, str. 15)
Skuteczne działania profilaktyczne powinny być adresowane do całego środowiska szkolnego, tj. uczniów, rodziców, nauczycieli oraz innych osób zatrudnionych w szkole.
Program profilaktyczny przeznaczony jest do realizacji w szkole i w swoim założeniu obejmuje pracę wychowawczo – profilaktyczną nad całością osobowości dziecka z uwzględnieniem kształtowania sfery psychicznej, duchowej i fizycznej.
3. Definicje: profilaktyka, agresja, przemoc.
Profilaktyka jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie (to przeciwdziałanie zagrożeniom). Jej celem jest ochrona ucznia przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej skierowanej do grupy niskiego ryzyka. Działaniami obejmuje się szerokie, niezdiagnozowane populacje. Profilaktyka pierwszorzędowa ma dwa cele: promocję zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji.
Zadaniem szkolnej profilaktyki jest także reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych (profilaktyka drugorzędowa) poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy tj. wskazanie, pomoc w organizacji pierwszego kontaktu ze specjalistą, nawiązanie kontaktu z rodzicami, motywowanie do podjęcia leczenia i terapii.
Skuteczne działania profilaktyczne powinny koncentrować się na wzmacnianiu czynników chroniących i eliminowaniu lub osłabianiu czynników ryzyka wg podanego wykazu:
Czynniki chroniące Czynniki ryzyka
(to cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań)
silna więź emocjonalna z rodzicami, zainteresowanie nauką szkolną, regularne praktyki religijne, poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów społecznych, przynależność do pozytywnej grupy
wysoki poziom lęku i niepokoju, niska samoocena, niedojrzałość emocjonalna i społeczna, słaba kontrola wewnętrzna, nierealistyczne oczekiwania wobec siebie i otoczenia, brak zainteresowania nauką szkolną, zaburzona więź z rodzicami, nieprawidłowa struktura rodziny
Realizatorami działań profilaktycznych są przede wszystkim nauczyciele wspierani przez pedagoga szkolnego, psychologa i innych specjalistów spoza placówki, a terenem działań jest głównie szkoła.
Agresja dotyczy rozmaitych zachowań powodujących fizyczną, psychiczną lub emocjonalną krzywdę. Zdefiniowanie pojęcia agresji jest zadaniem złożonym. Nie ma zgodności w rozumieniu pojęcia agresji. W psychologii agresja oznacza „działanie skierowane przeciwko osobom lub przedmiotom wywołującym u jednostki niezadowolenie lub gniew” (Surzykiewicz J. „Agresja i przemoc w szkole” CMPPP Warszawa 2000, s. 13). Większość psychologów przez agresję rozumie każde zamierzone działanie mające na celu wyrządzenie komuś szkody, bólu fizycznego lub cierpienia moralnego. Agresja interpersonalna jest atutem odnoszącym się do zachowań międzyludzkich organizowanych w celu wyrządzenia szkody jednostce lub grupie społecznej. Jest umyślnym działaniem na szkodę jednostki (Surzykiewicz, 2000).
Inni badacze uważają, że o agresji należy mówić tylko wtedy, gdy skłonność ta występuje z intencją uszkodzenia kogoś lub czegoś. Jeszcze inni natomiast rozpatrują agresję niezależnie od tego, czy dana osoba stawia sobie na cel skrzywdzenie kogoś względnie uszkodzenie czegoś, czy też traktuje zachowania agresywne jako nadrzędne do osiągnięcia innych celów.
Agresja może być wyrażona słownie lub fizycznie (Kołodziejczyk, 1996). Zachowania agresywne mogą być skierowane na własną osobą i polegać na zadawaniu sobie bólu lub poniżaniu siebie. Agresja słowna przejawia się najczęściej w postaci odrzucenia, groźby. Może być wyrażona poprzez ośmieszanie, uszczypliwości i kpiny. Agresja fizyczna wyrażona jest w postaci otwartej napaści na drugą osobę lub niszczenia cudzej własności.
Przemoc to zachowania agresywne w stosunku do innej osoby lub grupy osób, w wyniku którego inne osoby ponoszą uszczerbek na ciele lub w zakresie funkcji psychicznych (Kmiecik- Baran K. „Młodzież i przemoc”, Przegląd Oświaty, Gdańsk 2000, s. 72). Jest to bezpośrednie oddziaływanie jednego człowieka na drugiego w celu zmuszenia go, wbrew
jego woli, do zmiany zachowań, zmiany systemu wartości bądź poglądów w jakieś sprawie. Działanie takie stwarza sytuacje zagrażające bezpieczeństwu fizycznemu i psychicznemu.
Przemoc w odróżnieniu od agresji jest ZAWSZE intencjonalna, narusza prawa i dobra osobiste jednostki, Zawsze powoduje szkody, ma tendencje do powtarzania się.
Charakteryzuje się tym, że:
• jest to zamierzone, świadome działanie sprawcy, które ma na celu podporządkowanie ofiary,
• występuje relacja nierównych sił (ofiara jest słabsza fizycznie),
• występuje naruszenie praw wolności i dobra osobistego jednostki,
• objawia się bólem, cierpieniem, uszczerbkiem na zdrowiu.
Czynniki ryzyka wystąpienia zachowań agresywnych i przemocowych mogą tkwić w:
• środowisku rodzinnym,
• środowisku szkolnym,
• grupie rówieśniczej,
• środkach masowego przekazu, grach komputerowych,
• cechach osobowych jednostki.
Niekorzystne czynniki wywołujące zachowania agresywne
Środowisko rodzinne
– niewłaściwe postawy wychowawcze rodziców (zbytnia pobłażliwość lub rygoryzm, brak zgodności co do metod wychowawczych, brak opieki i kontroli najczęściej ze strony matki);
– apodyktyczność przejawiająca się brutalnym traktowaniem, biciem, ostrymi wybuchami gniewu,
– wrogi lub obojętny stosunek uczuciowy jednego z rodziców,
– brak harmonijnego współżycia w rodzinie,
– negatywne wzorce zachowań prezentowanych przez rodziców,
– cechy temperamentalne dziecka (cechy odziedziczone)
Środowisko szkolne
– obowiązki związane z uczęszczaniem do szkoły (uczeń musi chodzić do szkoły, musi przebywać w zamkniętej przestrzeni, musi odrabiać lekcje),
– konieczność podporządkowania się cudzym decyzjom sterującym aktywnością,
– ograniczenie wyboru działania,
– presja czasowa np. ponaglanie ucznia do szybszego mówienia, czytania lub pisania,
– częste upomnienia np. wytykanie wad,
– nadmierne zagęszczenie w szkole (ciemne korytarze, przepełnione klasy),
– poczucie bezkarności sprawców agresji i ułomny system przepisów oraz norm prawnych (małe uprawnienia rady pedagogicznej i dyrekcji szkół)
Środowisko rówieśnicze
– zachęcanie i dopingowanie do podejmowania zachowań ryzykownych,
– modelowanie zachowań agresywnych celem dopasowania się do grupy,
– stosowanie przemocy przez starszych i silniejszych uczniów,
– przejawianie na gruncie szkoły zachowań agresywnych i przemocowych (tworzenie grup tzw. szkolnych chuliganów),
– zanikanie autorytetów moralnych oraz radykalna zmiana systemu wartości wśród dzieci i młodzieży
Środki masowego przekazu, gry komputerowe
– negatywne oddziaływania medialne, prezentowanie przemocy w różnorodnych formach i przejawach,
– modelowanie zachowań dzieci i młodzieży przez prezentowane lub publikowane obrazy, informacje,
– trudności, szczególnie u młodszych dzieci, w odróżnieniu w treściach medialnych fikcji od realiów otaczającego świata
Czynniki osobowe
Cechy ofiary pasywnej- wrażliwość, nieśmiałość, niepewność, podwyższony poziom lęku, nieumiejętność obrony, płaczliwość, wycofywanie się w przypadku ataku, poczucie niskiej wartości, poczucie osamotnienia, opuszczenia, słabsi pod względem fizycznym
Ofiara prowokująca- nadmierna aktywność, pobudliwość, zmienność nastrojów i humorów, deficyt koncentracji i uwagi. Może być uciążliwa, niezdarna, wprowadza zamieszanie i niepokój, drażni otoczenie. Wytwarza wokół atmosferę napięcia, prowokując do negatywnych reakcji ze strony innych.
Sprawcy przemocy- tendencja do wyśmiewania lub szydzenia z innych, łatwej intencji celowego mówienia rzeczy, które mogą kogoś zranić lub komuś zagrozić. Bywają silniejsi od rówieśników, bardziej sprawni fizycznie. Mają potrzebę dominowania i tyranizowania innych. Charakteryzuje ich niski próg tolerancji na frustrację, trudności w przystosowaniu się do panujących norm i zasad oraz niski poziom samokontroli, szczególnie w zakresie regulacji emocji. Instrumentalnie traktują innych.
4. Założenia i cele programu profilaktyki.
Program profilaktyczny będzie działał w oparciu o szereg obowiązujących aktów prawnych. Nawiązuje do celów rządowego programu „Bezpieczna i przyjazna szkoła” na lata 2014-16.
Programem objęci są uczniowie wszystkich klas szkoły podstawowej w ramach godzin z wychowawcą oraz zajęć specjalistycznych przeznaczonych na realizację programu.
Realizatorami programu są wszyscy wychowawcy klas, nauczyciele przedmiotowcy i pedagog i przedstawiciele różnych instytucji (np. Policji, Straży Pożarnej) wspierających szkołę w działaniach profilaktycznych.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
W zakresie profilaktyki pierwszorzędowej obejmuje:
promowanie zdrowego stylu życia i zdrowego odżywiania;
informowanie o skutkach zachowań ryzykownych;
wspieranie rozwoju zaspokajania potrzeb własnych;
nawiązywanie prawidłowych relacji z rówieśnikami i dorosłymi;
zdobywanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i rozwiązywanie konfliktów
W zakresie profilaktyki drugorzędowej:
działania umożliwiające wczesną identyfikację osób z grupy podwyższonego ryzyka;
współpracę ze specjalistami;
Głównym celem programu jest:
1. ograniczenie i wyeliminowanie różnych form przemocy w szkole i poza nią, a także zapobieganie pozostawaniu tego rodzaju problemów.
2. Udostępnienie społeczności szkolnej informacji niezbędnej do skutecznego zapobiegania i radzenia sobie z zagrożeniami dla własnego zdrowia, jakości życia, zmniejszenie czynników ryzyka zachorowania na różne choroby.
3. Zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzecz bez-pieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkole.
4. Kompetentne i szybkie reagowanie na pojawiające się w szkole sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu ludzi.
4. Kształtowanie w uczniach umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych.
5. Budowanie współpracy ze środowiskiem rodzinnym ucznia.
Cele szczegółowe:
1. Upowszechnianie wśród młodzieży znajomości prawa i zasad przestrzegania go.
2. Zapobieganie problemom i zachowaniom problemowym dzieci.
3. Promowanie zdrowego stylu życia i odżywiania, ze szczególnym zwróceniem uwagi na szkodliwość fast foodów.
4.Kreowanie zdrowego, bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły.
5. Kształtowanie postaw akceptowanych społecznie.
6. Stworzenie w szkole poczucia bezpieczeństwa.
7. Uświadamianie zagrożeń płynących z niewłaściwego korzystania z mediów.
8. Kształtowanie w uczniach odpowiednich postaw wobec ludzi słabszych, młodszych, ludzi starszych, chorych, niepełnosprawnych.
9. Uświadamianie uczniom negatywnych skutków działania środków psychoaktywnych, dopalaczy, napojów energetyzujących oraz następstw działania tych substancji.
10. Tworzenie pozytywnych relacji rówieśniczych, przeciwdziałanie agresji i mobbingowi.
11. Przygotowanie uczniów do podejmowania pracy wolontariusza.
12. Współpraca z rodzicami w obszarze profilaktyki – wczesna interwencja – udzielanie pomocy.
13. Zwiększanie kompetencji rodziców poprzez propagowanie instytucji udzielających pomocy w sytuacjach problemowych.
5. Treści szkolnego programu profilaktycznego.
Szkolny program profilaktyki uwzględnia treści kształcenia dostosowane do możliwości percepcyjnych i potrzeb rozwojowych uczniów na poszczególnych etapach rozwoju.
Program obejmuje następujące obszary działań:
I. Bezpieczeństwo w szkole oraz w drodze do i ze szkoły
II. Stres i emocje
III. Zapobieganie i przeciwdziałanie różnym formom uzależnień
IV. Kształtowanie kultury osobistej
V. Przemoc i agresja
VI. Brak motywacji do nauki i niepowodzenia szkolne
VII. Profilaktyka zdrowotna
6. Plan działań. Sposoby i formy realizacji. Osoby odpowiedzialne.
Ad I. Bezpieczeństwo w szkole oraz w drodze do i zeszkoły.
Cele:
• podnoszenie poziomu bezpieczeństwa
• kształtowanie umiejętności bezpiecznego poruszania się po jezdni i zachowanie bezpieczeństwa podczas gier i zabaw
• wdrażanie do przestrzegania znaków drogowych i kodeksu drogowego
• utrwalanie znajomości regulaminu szkoły i wdrażanie do bezwzględnego stosowania się do kodeksu
L.p. Zadania Sposoby i formy realizacji Osoby realizujące zadania programu
1. Bezpieczeństwo na drodze
Zachowanie ostrożności w kontaktach z osobami nieznajomymi i pozostawionymi bez opieki zwierzętami. – zorganizowanie spotkania z funkcjonariuszem Policji na temat bezpiecznego poruszania się po drogach;
– wycieczka na przejścia dla pieszych i przystanki autobusowe;
– pogadanka na temat zasad kulturalnego zachowania się w środkach komunikacji publicznej; – wychowawcy klas
– pedagog
– funkcjonariusz Policji,
-szkolny koordynator ds. bezpieczeństwa
2. Bezpieczeństwo na terenie szkoły
– monitoring na terenie szkoły;
– przypomnienie drogi ewakuacji i zachowania się na wypadek pożaru;
– przeprowadzenie pod kierunkiem Państwowej Straży Pożarnej próbnych alarmów przeciwpożarowych
– bezpieczeństwo w czasie przerw (dyżury pełnione przez nauczycieli, zwiększona liczba nauczycieli na dyżurach, kontrola zachowań uczniów w toaletach);
– bezpieczeństwo w czasie lekcji (systematyczne sprawdzanie i odnotowywanie obecności uczniów na
lekcjach);
-sprawdzanie przez n-li i pracowników obsługi znajdującego się w klasach sprzętu;
-kontrolowanie zachowania uczniów w szatni, pełnione dyżury, odprowadzanie uczniów po zajęciach lekcyjnych;
– przypomnienie na godzinach z wychowawcą regulaminu szkoły i zasad zachowania obowiązujących na jej terenie;
-systematycznie ćwiczenie każdego roku wypracowanej reakcji na CITO oraz sposobów udzielania pierwszej pomocy – dyrektor
– wszyscy
nauczyciele
– wychowawcy klas
– personel szkoły
-n-l wych. fizycznego
3 Przestrzeganie uczniów przed niebezpiecznymi sytuacjami. – przeprowadzenie zajęć w ramach godzin z wychowawcą i zajęć profilaktycznych na temat bezpiecznych zabaw w czasie ferii i wakacji:
na śniegu i lodzie,
w okresie noworocznym ze środkami pirotechnicznymi,
na wycieczkach bliższych i dalszych,
– podejmowanie tematyki zagrożeń w domu ( niebezpieczne urządzenia, zabawa ogniem itp.);
– kształtowanie umiejętności zachowania ostrożności w kontaktach z nieznajomymi, – wychowawcy klas
4. Współpraca z rodzicami – uwrażliwienie rodziców na szczegółowe zapoznanie dziecka z drogą do szkoły; – zwracanie uwagi na niebezpieczne miejsca w okolicach szkoły (rozmowy podczas zebrań z rodzicami) – wychowawcy klas
– rodzice
5. Zapoznanie z ważnymi numerami telefonów – zapoznanie z numerami alarmowymi: pogotowie ratunkowe, policja, straż pożarna i umieszczanie ich w widocznych miejscach w klasach;
-ćwiczenia na lekcjach do dyspozycji wychowawcy sytuacji, w których uczniowie wzywają pomoc w nagłych wypadkach – wychowawcy klas
– nauczyciele
6. Współpraca z Policją – pogadanki, spotkania z Policjantem – wychowawcy klas
– pedagog
7. Program „Akademia Bezpiecznego Puchatka” pod patronatem Kuratora Oświaty i Komendy Głównej Policji. – Zgłoszenie Szkoły do programu skierowanego do klas pierwszych szkoły podstawowej.
– przeprowadzenie zajęć dotyczących bezpieczeństwa – wychowawcy klas pierwszych
Ad II. Stres i emocje.
Cele:
• wzrost wiedzy na temat stresu, jego objawów i uwarunkowań
• ukazanie wpływu stresu na uczenie się
• wskazanie korzyści wynikających z pozytywnego myślenia
• poznanie różnych emocji: pozytywnych i negatywnych
• wdrażanie do stosowania różnych metod rozładowania negatywnych emocji
L.p. Zadania Sposoby i formy realizacji Osoby realizujące zadania programu
1. Uświadomienia uczniom czym jest stres, frustracja (definicje, rodzaje).
Zapoznanie z problematyką emocji.
Poznanie sposobów radzenia sobie z przykrymi emocjami i stresem. – zajęcia w ramach godzin z wychowawcą poświęcone tematyce stresu i emocji;
– zajęcia profilaktyczne przedstawiające różne rodzaje emocji i ćwiczące umiejętności ich rozpoznawania;
– zorganizowanie spotkania ze specjalistą psychologiem na temat stresu i emocji;
– zajęcia tematyczne z pracownikami poradni psychologiczno-pedagogicznych zgodnie z potrzebami szkoły; – wychowawcy klas
– psycholog
– odpowiedzialni za zajęcia nauczyciele
– pracownicy PPP
2. Ćwiczenia umiejętności radzenia sobie ze stresem – przeprowadzenie zajęć na temat stresu i jego skutków na godzinach z wychowawcą;
– ćwiczenia praktyczne: odgrywanie scenek, dramy, konkursy, quizy, gry i zabawy ruchowe, inscenizacje, techniki relaksacyjne, ćwiczenia oddechowe itp. – wychowawcy klas
– pedagog
– nauczyciele
Ad III. Zapobieganie i przeciwdziałanie różnym formom uzależnień.
Cele:
• informowanie uczniów o konsekwencjach stosowania środków odurzających
• wyposażenie rodziców i nauczycieli w wiedzę o rodzajach środków odurzających, objawach ich zażywania i sposobach pomocy
• wskazanie możliwości unikania tych zagrożeń i sposobów radzenia sobie z tymi niebezpieczeństwami
L.p. Zadania Sposoby i formy realizacji Osoby realizujące zadania programu
1. Uświadomienie zagrożeń wynikających z palenia tytoniu, picia alkoholu, używania narkotyków, przyjmowania dopalaczy, picia napojów energetyzujących oraz poszerzanie wiedzy na temat tych środków. – projekcje filmów, pogadanki i dyskusje na godzinach z wychowawcą i zajęciach profilaktycznych;
gromadzenie i udostępnianie mate-riałów na temat profilaktyki uzależnień, podanie ciekawych pozycji programów telewizyjnych, stron internetowych itp.
ulotki dla rodziców, informacje na gazetkach:
– informacja na internetowej stronie szkoły;
– rozmowy indywidualne z uczniami;
– spotkania z pielęgniarką szkolną, psychologiem i pedagogiem; – wychowawcy klas
– nauczyciele
– pielęgniarka
– psycholog
– pedagog
2. Efektywne zagospodarowanie czasu wolnego uczniów. – organizowanie zajęć i zawodów sportowych, rajdów, wycieczek;
– podejmowanie tematyki związanej z aktywnym wypoczynkiem, aktywnym spędzaniem czasu wolnego;
– kółka zainteresowań;
– świetlica
– dyskoteki i zabawy szkolne;
– piknik integracyjny;
-ciągłe przypominanie, że największą wartością jest zdrowie i życie – nauczyciele
– wychowawcy klas
-rodzice
3. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacji presji rówieśniczej. – organizowanie zajęć w ramach godzin z wychowawcą na temat postaw asertywnych;
– prowadzenie zajęć profilaktycznych na temat radzenia sobie w trudnych sytuacjach; – wychowawcy klas
– odpowiedzialni za zajęcia nauczyciele
4 Włączenie do współpracy instytucji wspierających szkołę w działaniach profilaktycznych – współpraca z policją (interwencje wobec dzieci sięgających po środki uzależniające);
– współpraca z GOPS
– dyrektor
– wychowawcy klas
– pedagog
– rodzice
– pracownicy instytucji
Ad IV. Kształtowanie kultury osobistej.
Cele:
• kształtowanie postaw dobroci, życzliwości i tolerancji wobec drugiego człowieka
• poznanie umiejętności potrzebnych w kontaktach z innymi ludźmi
• wzbudzanie potrzeby reakcji, by nie pozostawać obojętnym
L.p. Zadania Sposoby i formy realizacji Osoby realizujące zadania programu
1. Zapoznanie uczniów z pojęciem kultury osobistej. – organizowanie zajęć w ramach godzin z wychowawcą na temat kultury osobistej;
– indywidualne rozmowy z uczniami na temat kulturalnego zachowania;
– zwracanie uwagi na nieprawidłowe
zachowanie uczniów;
– wszyscy pracownicy szkoły
2 Wdrażanie do poszanowania praw człowieka, dziecka, ucznia.
– zapoznanie uczniów z fragmentami Konwencji Praw Dziecka w ramach zajęć wychowawczych;
– pogadanki z uczniami i rodzicami;
-wychowawcy
-n-le
-pedagog
3 Wdrażanie uczniów do poszanowania każdego człowieka i jego godności osobistej. – reagowanie, nie pozostawanie obojętnym na wszelkie przejawy braku kultury;
– kontrolowanie i pilnowanie dyscypliny na lekcjach przez nauczycieli;
– dawanie przykładu swoją postawą;
-uświadomienie uczniom iż każdy człowiek zasługuje na szacunek: bez względu na wygląd, wyznania religijne, narodowość;
– kształtowanie postaw życzliwości i dobroci wobec każdego człowieka;
– wyrabianie umiejętności potrzebnych w kontaktach z innymi
– wszyscy nauczyciele
-rodzice
Ad V. Przemoc i agresja.
Cele:
• rozwijanie u dzieci zdolności do samokontroli i samooceny
• zminimalizowanie zjawiska agresji i przemocy
• wyrabianie u uczniów postawy szacunku dla norm właściwego zachowania
• budowanie klimatu zapewniającego uczniom poczucie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego
• nauczenie uczniów odróżniania dobrych zachowań od złych
• wzmacnianie pozytywnych wzorców zachowań
• rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze złością i agresją
• zwiększenie poczucia wartości własnej i rówieśników
• uwrażliwianie na krzywdę drugiego człowieka
• wyrabianie właściwego (także krytycznego) stosunku do reklam, gier komputerowych
• wyposażanie dzieci w umiejętność bycia asertywnym
L.p. Zadania Sposoby i formy realizacji Osoby realizujące zadania programu
1. Pomoc uczniom mającym trudności z adaptacją w szkole.
– rozmowa z nauczycielem, udzielenie wsparcia;
– prowadzenie zajęć o charakterze psychoedukacyjnym mających na celu integrację klasy i budowanie zaufania;
-dyrekcja
– wychowawcy
– nauczyciele
– pedagog
2 Wskazywanie pozytywnej roli środków masowego przekazu (telewizja, Internet, gry komputerowe) oraz zagrożeń jakie z sobą niosą jeśli korzystamy z nich w nieumiejętny sposób -Internet – dobrodziejstwo kontrolowane przez rodziców;
– pedagogizacja rodziców (w trakcie zebrań z rodzicami oraz w razie potrzeby);
– rozmowy z uczniami w trakcie godzin z wychowawcą;
– udział uczniów w zajęciach profilaktycznych “Stop Cyberprzemocy”;
-coroczne obchodzenie dnia „bezpieczny Internet”;
– wychowawcy
– nauczyciel informatyki
– pedagog
-rodzice
3 Umiejętne radzenie sobie z agresją i przemocą.
-uświadomienie uczniom pozytywnego i negatywnego znaczenia stresu;
– kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych;
– uświadomienie uczniom negatywnych skutków agresji;
– ukazanie uczniom schematu narastania agresji
– uczenie radzenia sobie ze stresem oraz z przykrymi emocjami prowadzącymi do zachowań agresywnych;
-odgrywanie scenek, ról;
-projekcja filmów DVD o przemocy i agresji;
-wykonywanie plakatów;
– wychowawcy
– odpowiedzialni za zajęcia nauczyciele
– pedagog
4 Doskonalenie umiejętności interpersonalnych.
– umiejętne porozumiewanie się z innymi;
– kształtowanie postaw asertywnych: sztuka mówienia „nie”;
– kierowanie się własnym zdaniem w sytuacji presji grupowej;
– otwarte wyrażanie swoich myśli, sądów, oczekiwań, próśb, opinii itd.;
– wychowawcy
– odpowiedzialni za zajęcia nauczyciele
– pedagog
5 Wskazywanie i organizowanie wartościowych form spędzania wolnego czasu.
– udział uczniów w kołach zainteresowań, w zajęciach sportowych, konkursach, zawodach, wycieczkach, rajdach, wycieczki do różnych instytucji kulturalnych, na basen i do kina, organizowanie szkolnych dyskotek;
– wychowawcy
– nauczyciele
– pedagog
6 Wdrażanie uczniów do niesienia pomocy.
– uwrażliwianie dzieci na krzywdę innych;
– propagowanie idei wolontariatu;
– organizowanie w szkole i środowisku lokalnych akcji charytatywnych: :I Ty możesz zostać św. Mikołajem”, „Zwierzęta w Węgrowie”, „Wigilia dla starszych i samotnych”, zbieranie nakrętek i przekazywanie ich osobom potrzebującym
– wychowawcy
– nauczyciele
– rodzice uczniów
-dyrektor
7 Zwiększenie samooceny u uczniów i podnoszenie poczucia własnej wartości.
– nagradzanie uczniów za osiągnięcia i umiejętności – wg SSO;
– prezentowanie na lekcjach autorytetów, konstruktywnych grup rówieśniczych;
– wychowawcy
– nauczyciele
– pedagog
-rada rodziców
8 Rozpoznanie środowiska uczniów.
– obserwacja dzieci i młodzieży podczas różnych zajęć w szkole i poza nią;
– rozmowy z uczniami;
– wywiady i rozmowy z rodzicami;
– wychowawcy
– nauczyciele
– pedagog
– rodzice
VII. Brak motywacji do nauki i niepowodzenia szkolne.
Cele:
• wyrównanie szans edukacyjnych uczniów z trudnościami w nauce lub mających zaległości z powodu usprawiedliwionej, dłuższej nieobecności w szkole
• rozbudzanie i kształtowanie zainteresowań uczniów
L.p. Zadania Sposoby i formy realizacji Osoby realizujące zadania programu
1. Wdrażanie uczniów do systematyczności i efektywności w działaniu.
– systematyczna kontrola ze strony nauczycieli i rodziców pod względem postępów w nauce;
– pozytywne motywowanie ucznia do pracy;
– wychowawcy
– nauczyciele
– rodzice
2 Doskonalenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach niepowodzeń szkolnych.
– rozmowy na godzinach z wychowawcą, jak unikać oraz jak postępować w sytuacji niepowodzeń szkolnych, do kogo zwrócić się o pomoc.
– wychowawcy
– nauczyciele
– pedagog
-rodzice
3 Stwarzanie szansy osiągania sukcesu (nawet niewielkiego). Rozpoznawanie słabych i mocnych stron ucznia.
-udział w szkolnych kołach zainteresowań;
– nabywanie umiejętności pozytywnego myślenia o sobie;
– dostosowywanie wymagań programowych do możliwości i potrzeb uczniów z niepełnosprawnością
– wychowawcy
– nauczyciele
– pedagog
– PPP
4 Wdrażanie do niesienia pomocy uczniom, którzy mają trudności z nauką.
-zachęcanie uczniów zdolnych do pomocy koleżeńskiej;
-zajęcia dydaktyczno -wyrównawcze dla uczniów z obniżonym progiem wymagań;
-zajęcia korekcyjno-kompensacyjne indywidualne lub grupowe dla uczniów, którzy mają wydaną opinię lub orzeczenie przez poradnię psychologiczno –pedagogiczną;
– zajęcia rewalidacyjne;
– zajęcia terapii logopedycznej oraz socjoterapeutyczne,
-zajęcia z tyflo i surdopedagogiem;
– wychowawcy
– nauczyciele
– pedagog
– logopeda
5- konsultacje z rodzicami na comiesięcznych zebraniach rodzicielskich;
-przedstawienie rodzicom podstawowych doku-mentów regulujących pracę szkoły, np.:
statut szkoły,
szkolny system oceniania,
program wychowawczy,
program profilaktyki,
regulaminy szkoły – wychowawcy
– nauczyciele
– pedagog
– specjaliści szkolni
– rodzice uczniów
6 Współpraca z rodzicami
– zapoznanie rodziców z zakresem udzielanej pomocy przez specjalistów szkolnych (pedagog, logopeda, socjoterapeuta);
– przedstawienie harmonogramu spotkań z nauczycielami dni zajęć otwartych w szkole oraz dni na indywidualne konsultacje;
– zachęcenie do organizowania i uczestnictwa we wspólnych wyjazdach i imprezach szkolnych.
– zachęcenie rodziców do współpracy we wspólnym rozwiązywaniu problemów wychowawczych zaistniałych w szkole, włączanie ich do akcji charytatywnych
-dyrektor
-wychowawcy
VIII. Profilaktyka zdrowotna
Cele:
• wzrost wiedzy na temat zdrowia i jego uwarunkowań,
• wskazywanie korzyści wynikających z prowadzenia zdrowego stylu życia.
L.p. Zadania Sposoby i formy realizacji Osoby realizujące zadania programu
1 Edukacja zdrowotna.
– udział w akcji „Śniadanie daje moc”
– udział szkoły w ogólnopolskim programie „Owoce i warzywa w szkole”, „Szklanka mleka”;
– wychowawcy
– nauczyciele
– rodzice
2 Znaczenie higieny osobistej.
– dbałość o czystość ciała (szczególnie mycie rąk) i odzieży;
– higiena jamy ustnej, fluoryzacja;
-kontrolne wizyty u stomatologa szkolnego;
– przypominanie o właściwym korzystaniu z urządzeń sanitarnych;
– higiena i estetyka przygotowywania posiłków;
– nawiązanie współpracy ze Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną w Świeciu;
– wychowawcy
– nauczyciele
– pielęgniarka,
– pracownik sanepidu
3 Pierwsza pomoc przedmedyczna.
– nauka udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach;
-współpraca z placówką podstawowej opieki zdrowotnej;
-przekazywanie nauczycielom, wychowawcom informacji na temat postępowania z dzieckiem chorym na cukrzycę, astmę;
– wychowawcy
– nauczyciele odpowiedzialni za zajęcia
4 Propagowanie zdrowego stylu życia.
-propagowanie aktywności sportowej, zachęcanie do udziału w czynnym uprawianiu sportu na zajęciach pozalekcyjnych;
– organizacja zajęć umożliwiających aktywny tryb życia, np. rajdy rowerowe, udział w biegach przeła-jowych, udział w zajęciach terenowych monitorują-cych stan środowiska lokalnego;
– profilaktyka chorób jamy ustnej i zasady higieny stomatologicznej;
– kontynuowanie współpracy z instytucjami promującymi aktywny i zdrowy styl życia, np. Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną -kontynuacja programów „Nie pal przy mnie proszę”, ”Zachowaj trzeźwy umysł”, „Trzymaj formę”;
-kształtowanie właściwej postawy ciała;
-opieka pielęgniarki szkolnej.
– wychowawcy
-odpowiedzialni za zajęcia nauczyciele
– pielęgniarka
– stomatolog
8. Przewidywane osiągnięcia uczniów.
Wdrażanie programu podniesie świadomość uczniów oraz przyczyni się do nabycia przez nich praktycznych umiejętności radzenia sobie z zagrożeniami w otaczającym świecie.
Oczekuje się, że zajęcia przeciwdziałające agresji pozwolą na wyrównanie nieprawidłowości w osiąganiu harmonii emocjonalno – społecznej, doprowadzą do stabilności wewnętrznej naszych wychowanków. Sprawią, iż dzieci nabiorą sił do prawidłowego działania i funkcjonowania, staną się wrażliwe na przejawy złego zachowania, a ich reakcje będą podporządkowane określonym normom i zasadom będą umiały cieszyć się nawet małymi sukcesami.
Przewidujemy, że efektem działań profilaktycznych będzie:
– zwiększenie poczucia bezpieczeństwa w szkole
– wzrost świadomości zagrożeń spowodowanych agresją i przemocą
– ukształtowanie poczucia świadomości i potrzeby przeciwdziałania agresji
– nabycie umiejętności radzenia sobie w sytuacji zagrożenia, agresji i przemocy
– wzrost wiedzy na temat konsekwencji uzależnień i wpływu używek na zdrowie człowieka
– nabywanie przez dzieci nawyku prowadzenia zdrowego trybu życia
– nabywanie umiejętności oceny swoich możliwości i szans na dalsze kształcenie
– umożliwienie uczniom osiągać sukcesy dydaktyczne na miarę swoich możliwości
– lepsza integracja społeczności szkolnej
– zwiększenie integracji środowisk wychowawczych w kierunku przeciwdziałania agresji
– nabywanie przez dzieci umiejętności nawiązywania poprawnych relacji międzyludzkich
– podporządkowanie się ogólnie przyjętym normom i zasadom
– nabycie umiejętności kontroli własnych emocji i wyrażania uczuć
– budowanie pozytywnej samooceny oraz asertywności
Szkolny program profilaktyki jest programem otwartym, można w nim dokonywać zmian i korekt, które wynikają z bieżących potrzeb szkoły. Zmiany mogą być wprowadzane przez rodziców i nauczycieli.
Rada rodziców uchwaliła w porozumieniu z radą pedagogiczną